Alerjik rinit, burun içindeki mukoza zarının alerjenlere (polenler, toz, küf mantarları gibi) karşı aşırı duyarlılık göstermesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum genellikle mevsimsel veya yıl boyunca süren belirtilerle karakterizedir.
Alerjik rinitin sık görülen belirtileri genellikle burun içindeki mukoza zarının alerjenlere tepkisiyle ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında sürekli veya tekrarlayan burun tıkanıklığı, burun akıntısı (genellikle berrak sıvı), sık sık hapşırma ve burun kaşıntısı yer alır. Aynı zamanda gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklık da yaygın görülen belirtiler arasındadır. Alerjik rinit atakları genellikle alerjen sezonları veya alerjenlere maruz kalma sonrasında artar. Kronik bir durum olabilir ve bazı vakalarda astım gibi diğer alerjik hastalıklarla birlikte görülebilir.
Alerjik rinitin altında yatan başlıca nedenler genellikle burun içindeki mukoza zarının belirli alerjenlere karşı aşırı duyarlılık göstermesidir. Bu durum, vücudun savunma sistemlerinin yanıltılmasıyla ortaya çıkar. Alerjenler genellikle polenler, ev tozu akarları, küf mantarları, hayvan tüyleri veya kimyasal maddeler gibi çevresel faktörlerdir. Bu maddelere maruz kaldığında, bağışıklık sistemi gereğinden fazla IgE antikorları üretir ve bu antikorlar alerjenlerle reaksiyona girer. Bu reaksiyon sonucunda histamin ve diğer kimyasal maddeler salınır, bu da burun içindeki mukoza zarının iltihaplanmasına ve belirtilerin ortaya çıkmasına yol açar. Alerjik rinit genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve genel bağışıklık sistemi durumu gibi faktörlerden etkilenebilir. Ayrıca, çocukluk döneminde sık sık tekrar eden üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik rinit gelişimini tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
Alerjik rinitin tedavisi, burun içindeki mukoza zarının belirli alerjenlere aşırı tepki göstermesi sonucu ortaya çıkan semptomların yönetimini amaçlar. Tedavi genellikle alerjenlere maruziyeti azaltma, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda immünoterapi (alerji aşısı) içerir. Alerjenlere karşı koruyucu önlemler alınması, örneğin evdeki toz akarlarına karşı düzenli temizlik yapılması veya polen sezonunda dışarıda geçirilen süreyi sınırlamak gibi, semptomların şiddetini azaltabilir. İlaç tedavisi, antihistaminikler, burun spreyleri (steroid veya antihistaminik içerikli) ve dekonjestanlar gibi çeşitli ilaçları içerir; bu ilaçlar semptomların hafifletilmesine ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olur. İmmünoterapi, alerjiye neden olan alerjenlere karşı bağışıklık sistemini yavaş yavaş uyaran bir tedavi şeklidir ve uzun vadeli semptom kontrolü sağlamayı hedefler. Tedavi planı genellikle bir Kulak Burun Boğaz uzmanı veya alerji uzmanı tarafından belirlenir ve hastanın özel durumuna göre uyarlanır.